Στη διάρκεια του έτους οι διάφοροι ιοί εναλλάσσονται με ζηλευτή αλληλουχία και γιατί όχι με σεβασμό ο ένας στην παρουσία του άλλου, ενώ κάποιες φορές, όταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές, συνυπάρχουν.

Χαρακτηριστικά του ιού της γρίπης – Κλινικές εκδηλώσεις.

Ο ιός της γρίπης καθώς και οι άλλοι αναπνευστικοί ιοί μεταδίδονται σχεδόν πάντοτε με τις εκκρίσεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος που αποβάλλονται με την ομιλία, το βήχα και το φτάρνισμα. Οι επιφάνειες (χέρια, πόμολα, παιχνίδια, τηλέφωνα, γραφεία κ.ά.) που μολύνονται από σταγονίδια διατηρούν τον ιό ζωντανό και ικανό να μολύνει για περίπου δύο ώρες. Ο ιός της γρίπης όπως και άλλοι αναπνευστικοί ιοί μεταφέρονται όχι μόνο με τα μεγάλα σταγονίδια, που έχουν ως χαρακτηριστικό ότι δεν αιωρούνται στο χώρο επί αρκετή ώρα, και δεν εκτοξεύονται σε απόσταση μεγαλύτερη του ενός μέτρου από τον άρρωστο που βήχει (απόσταση ασφαλείας), αλλά και με τα μικρότερα.

Σε ότι αφορά στη γρίπη, o άρρωστος μεταδίδει μία ημέρα πριν εκδηλώσει συμπτώματα και για 5-7 ημέρες μετά, όταν πρόκειται για ενήλικο. Τα παιδιά μεταδίδουν 2-3 ημέρες πριν και έως 8-10 μετά, σε ότι αφορά τη γρίπη, ενώ οι υπόλοιποι ιοί έχουν μικρότερο χρόνο μετάδοσης, που διαφέρει από ιό σε ιό. Από τη στιγμή της μόλυνσης, απαιτούνται από 1-4 μέρες για να εκδηλώσει ο άρρωστος συμπτώματα.

Η κάθε επιδημία γρίπης διαρκεί από 6-10 εβδομάδες. Η μεγαλύτερη διάρκεια που είχε πριν λίγα χρόνια ο ιός Η1Ν1 οφειλόταν στο ότι ήταν ένας νέος ιός και δεν συναντούσε αντίσταση στη μετάδοση του, δεν συναντούσε δηλαδή άτομα με φυσική ανοσία που θα διέκοπταν την μετάδοσή του.

Τα συμπτώματα του ιού της γρίπης είναι απότομη εμφάνιση πυρετού που συνοδεύεται από φρίκια (κρυάδες) και ρίγος, κακουχία, κεφαλόπονο, μυϊκούς πόνους και ξηρό βήχα. Με την πάροδο των ημερών ο βήχας γίνεται πιο έντονος, υπάρχει πόνος στο πρόσθιο μέρος του θώρακα και η αρχική ρινίτιδα επιδεινώνεται. Σε μερικούς αρρώστους συνυπάρχει ναυτία, έμετος, κοιλιακός πόνος, διάρροια.

Τα παιδιά έχουν συνήθως πιο ήπια συμπτώματα και μπορεί να μην αντιληφθεί κανείς ότι έχουν προσβληθεί από ιό γρίπης.

Οι επιπλοκές δεν είναι συνηθισμένες, ιδιαίτερα σε υγιείς ενηλίκους με καλή φυσική κατάσταση και παιδιά μεγαλύτερα των 5 ετών. Οι επιπλοκές, όταν υπάρξουν, αφορούν κατά βάση το αναπνευστικό σύστημα και είναι η λαρυγγίτιδα, η μέση ωτίτιδα και η πνευμονία. Γενικά, παρά το ότι η γρίπη είναι μία θορυβώδης νόσος, δεν έχει συνήθως σοβαρές επιπλοκές σε άτομα με καλή φυσική κατάσταση και παιδιά μεγαλύτερα των 5 ετών.

Προσωπική προστασία και περιορισμός της διασποράς των ιών

(Οι παρακάτω οδηγίες αναφέρονται σε όλους τους αναπνευστικούς ιούς.)

Οδηγίες για την προσωπική υγιεινή και τον περιορισμό της μετάδοσης

• Σκέπασε το στόμα σου και τη μύτη κατά το βήχα ή το φτάρνισμα με χαρτομάντηλο, πέταξε το στη συνέχεια στο καλάθι και πλύνε τα χέρια σου.

• Αν δεν έχεις χαρτομάντηλο μην χρησιμοποιείς την παλάμη σου, αλλά την έσω επιφάνεια του αγκώνα. Αν δεν το καταφέρεις, να πλύνεις τα χέρια σου.

• Πλύνε τα χέρια σου με σαπούνι το λιγότερο για 15’’ – 20’’ ή με ειδικό αλκοολούχο διάλυμα (Hibitane, Sterillium, Chiro Des, Microbeend) ή μαντηλάκια εμποτισμένα με αλκοόλη. Τρίψε τα χέρια σου έως ότου στεγνώσουν. Μην ξεπλένεις με νερό στη συνέχεια.

• Πλένε τα χέρια σου συχνά όταν ο ίδιος ή κάποιος με τον οποίο είσαι σε επαφή, είναι άρρωστος.

• Πλύνε τα χέρια σου πριν πιάσεις σκεύη φαγητού.

• Όταν είσαι εκτός σπιτιού σε περίοδο σοβαρών επιδημιών, έχε μαζί σου αντισηπτικά μαντηλάκια.

• Όταν τα χέρια σου δεν έχουν πλυθεί μην τα βάζεις στο στόμα, τη μύτη ή τα μάτια.

• Να έχεις καλή φυσική κατάσταση με ελαφρό φαγητό (φρούτα, σαλάτες), άσκηση και επαρκή ύπνο.

• Σε περίοδο σοβαρών επιδημιών, εσείς και τα παιδιά σας, να αποφεύγετε τις περιττές κοινωνικές συναναστροφές

• Δίδαξε στο παιδί σου τους παραπάνω τρόπους υγιεινής και προστασίας, για να τους εφαρμόζει στο σχολείο και οπουδήποτε εκτός σπιτιού.

Καθαρισμός και αποστείρωση αντικειμένων στο σπίτι και στο σχολείο

• Διάβασε με προσοχή τις οδηγίες χρήσης για ότι χρησιμοποιείς για προσωπική προστασία ή για προστασία των άλλων (καθαριστικά, αντισηπτικά)

• Μην αναμειγνύεις καθαριστικά και αντισηπτικά. Συχνά είναι επικίνδυνοι συνδυασμοί (π.χ. χλώριο με αμμωνία).

• Καθάριζε και αποστείρωνε τις λείες επιφάνειες κοινής χρήσης (τραπέζια, καρέκλες, κουζίνα, τηλέφωνο) με προϊόντα του εμπορίου που παίζουν διπλό ρόλο, καθαρισμού και αποστείρωσης. Φρόντιζε ώστε οι επιφάνειες αυτές να είναι στεγνές πριν καθαριστούν

• Αν δεν έχεις προϊόντα εμπορίου μπορείς να χρησιμοποιήσεις μία κουταλιά της σούπας διάλυμα χλωρίνης σε 1 lit νερό. Να φοράς γάντια για την προστασία των χεριών. Αφού δράσει το διάλυμα του χλωρίου για 5’-8’ να ξεπλύνεις την επιφάνεια με νερό.

• Καθάριζε με αλκοολούχα μαντηλάκια πόμολα, τηλέφωνο, χερούλι ψυγείου και φούρνου μικροκυμάτων, το ποντίκι του υπολογιστή και ότι άλλο χρησιμοποιείται και από άλλους.

• Τοποθέτησε 1- 2 καλάθια αχρήστων σε θέσεις που να διευκολύνουν όλους για να ρίχνουν τα χαρτομάντηλα ή άλλα μολυσμένα αντικείμενα. Μην βάζεις μέσα εκεί τα χέρια σου και μετά το άδειασμα πλύνε τα χέρια σου.

Σημείωση: Να μην αισθάνεσαι ότι θα αναπτύξεις υποχονδριακή συμπεριφορά ή μικροβιοφοβία. Μόλις περάσει η οποιαδήποτε απειλή θα χαλαρώσεις τα μέτρα, θα μείνει όμως κάτι σε σένα και τα παιδιά σου, ως μία καλή συνήθεια.

Μέτρα για την προστασία μαθητών, δασκάλων και λοιπού προσωπικού σταθμών, νηπιαγωγείων, σχολείων.

(Τα μέτρα αυτά απευθύνονται στην καθημερινότητα κάθε σχολείου και όχι μόνο σε περίοδο επιδημίας γρίπης.)

• Εκπαίδευση μαθητών, δασκάλων και λοιπού προσωπικού σε όλες τις συνθήκες υγιεινής και προστασίας που αναφέρθηκαν παραπάνω. Το σχολείο αποτελεί συνέχεια του σπιτιού, περικλείει όμως περισσότερους κινδύνους ένεκα της παρουσίας μεγαλύτερου πληθυσμού ανθρώπων στον ίδιο χώρο. Παράλληλα δεν μπορεί κανείς να γνωρίζει ποιος είναι άρρωστος και ποιος όχι και κυρίως ποιος βρίσκεται σε περίοδο που μεταδίδει χωρίς ακόμη να έχει εκδηλώσει νόσο.

• Έχετε πολλούς και καθαρούς λουτήρες για το συνεχές πλύσιμο των χεριών με σαπούνι ή με δοχεία αλκοολούχου διαλύματος που είναι στηριγμένα στον τοίχο.

• Μην αφήνετε τους μαθητές να μοιράζονται τα προσωπικά τους είδη, πολύ περισσότερο να δοκιμάζουν από το φαγητό των άλλων, να πίνουν νερό από κοινό ποτήρι κ.λ.π.

• Καθαρίζετε συχνά με αλκοολούχα διαλύματα ή χλωρίνη, πόμολα, θρανία, γραφεία, καθίσματα, χερούλια του σχολικού λεωφορείου και γενικά επιφάνειες που ακουμπούν πολλά άτομα.

• Σε παιδικούς σταθμούς και νηπιαγωγεία τα παιχνίδια να είναι πλαστικά ή ξύλινα με λείες επιφάνειες και ανεξίτηλα χρώματα για το εύκολο καθάρισμα και αποστείρωση.

• Μην χρησιμοποιείτε πάνινα ή τριχωτά παιχνίδια που δεν αποστειρώνονται εύκολα και μην επιτρέπετε στα παιδιά να ανταλλάσσουν παιχνίδια, πιπίλες, μπιμπερόν κ.ά.

• Αν δεν μπορείτε να στείλετε άμεσα στο σπίτι του ένα άρρωστο παιδί, απομονώστε το έως ότου απομακρυνθεί.

• Μην επιτρέπετε σε εκπαιδευτικούς και στο λοιπό προσωπικό να έρχονται άρρωστοι στη δουλειά και μην παραλαμβάνετε παιδιά που είναι γνωστό ότι είναι άρρωστα.

• Να είσαστε σε συνεχή επικοινωνία με τους γονείς των μαθητών.

• Αν είναι εφικτό αραιώστε τον πληθυσμό των μαθητών σε κάθε τάξη, σε περιόδους επιδημίας και απομακρύνετε τα παιδιά μεταξύ τους κατά την ώρα του μαθήματος.

Γενικά μέτρα προστασίας

(περίοδοι έξαρσης επιδημιών)

• Μην κάνετε άσκοπες μετακινήσεις με τα μέσα μαζικής μεταφοράς.

• Αποφεύγετε τις κοινωνικές εκδηλώσεις, όπου συγκεντρώνονται πολλά άτομα, στο μέτρο του δυνατού, καθώς και την παρακολούθηση παραστάσεων σε κλειστό χώρο.

• Σε κοινόχρηστους χώρους όπου δεν έχετε τη δυνατότητα να πλύνετε τα χέρια σας, αποφεύγετε να πιάνετε τα πόμολα, αλυσίδες ή κορδόνια που διευκολύνουν την τήρηση σειράς αναμονής σε υπηρεσίες και τράπεζες, λαβές λεωφορείων και ότι άλλο είναι δυνατό να αποφύγετε. Τα χάρτινα και περισσότερο τα μεταλλικά νομίσματα, μπορεί να είναι μολυσμένα, ιδιαίτερα τη στιγμή που τα παίρνετε.

Σημείωση: Πιθανόν όλες αυτές οι οδηγίες που είναι δοσμένες από διεθνείς επιστημονικούς οργανισμούς, να μοιάζουν σχολική ύλη που πρέπει να αποστηθίσετε. Δεν είναι έτσι. Όλα στηρίζονται στην απλή λογική, αρκεί να θυμόμαστε ότι οι αναπνευστικοί ιοί μεταδίδονται με τα σταγονίδια και τα χέρια.

Οδηγίες προς τις έγκυες γυναίκες αναφορικά με τη γρίπη

Γνωρίζουμε ότι οι έγκυες γυναίκες ανήκουν στον πληθυσμό υψηλού κινδύνου για την εποχική γρίπη. Μπορεί ευκολότερα να εμφανίσουν πνευμονία ως επιπλοκή, καθώς επίσης μπορεί να έχουν πρόωρο τοκετό. Δεν γνωρίζουμε αν ο νέος ιός Η1Ν1 μπορεί να προκαλέσει τις ίδιες επιπλοκές, υπάρχει όμως η υποψία ότι είναι εξίσου επικίνδυνος.

Για τους παραπάνω λόγους οι έγκυες γυναίκες πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές όταν εκτίθενται σε κίνδυνο και να εφαρμόζουν με μεγαλύτερη προσήλωση τα μέτρα υγιεινής που αναφέρθηκαν παραπάνω.

Τα συμπτώματα της γρίπης είναι τα ίδια με του υπόλοιπου πληθυσμού και συνεπώς επί υποψίας γρίπης οι έγκυες πρέπει να απευθύνονται στον γιατρό τους άμεσα. Σε αντίθεση με τον υπόλοιπο πληθυσμό η έγκυος γυναίκα πρέπει να απευθύνεται στο γιατρό της ακόμα και στην περίπτωση που είχε επαφή με άρρωστο.

Σε περίπτωση που η έγκυος νοσεί από γρίπη:

• Αντιμετωπίζει τον πυρετό με παρακεταμόλη.

• Παραμένει στο σπίτι και αναπληρώνει τα υγρά που τυχόν χάνει.

• Ο γιατρός μπορεί να αποφασίσει να χορηγήσει φάρμακα (Tamiflu –Relenza) με στόχο να μειωθεί η διάρκεια της νόσου, να μειωθεί η κυκλοφορία του ιού στο σώμα της, να αισθανθεί καλύτερα και να έχει ηπιότερα συμπτώματα.

• Η διάρκεια της θεραπείας είναι 5 ημέρες και το κρίσιμο σημείο είναι να ξεκινήσει η θεραπεία το συντομότερο δυνατό και όχι πέραν των 48 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων.

• Τα παραπάνω φάρμακα μπορεί να χορηγηθούν και για πρόληψη νόσου όπου η θεραπεία προφύλαξης διαρκεί 10 ημέρες.

• Δεν υπάρχουν πολλά επιστημονικά δεδομένα για τις παρενέργειες αυτών των φαρμάκων στην έγκυο και το έμβρυο, δεν έχουν όμως μέχρι στιγμή περιγραφεί σοβαρές παρενέργειες

Πότε θα ζητήσει η έγκυος άμεση βοήθεια;

• Όταν αισθανθεί δυσκολία στην αναπνοή ή εμφανίζει ταχύπνοια.

• Πόνο και πίεση στο θώρακα ή την κοιλιά.

• Ζάλη ή ίλιγγο.

• Συγχυτικά φαινόμενα.

• Επίμονους εμέτους.

• Υψηλό πυρετό που δεν υπακούει στην αντιπυρετική αγωγή.

Μπορεί να θηλάσει το νεογνό ή το βρέφος μία μητέρα με γρίπη;

• Η γρίπη είναι πολύ σοβαρή αρρώστια για ένα μικρό μωρό.

• Τα βρέφη που θηλάζουν νοσούν λιγότερο σοβαρά σε σύγκριση με αυτά που παίρνουν τροποποιημένο γάλα αγελάδας.

• Το μητρικό γάλα ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα του βρέφους.

• Μη σταματήσετε να θηλάζετε αν έχετε γρίπη, αντίθετα θηλάζετε συχνότερα.

• Πάρτε όμως όσο μπορείτε περισσότερα μέτρα προφύλαξης για να μην του μεταδώσετε τη γρίπη (μάσκα, καθαρά χέρια) και ακόμη μπορείτε να βγάζετε το γάλα με θήλαστρο.

• Αν παίρνετε φάρμακα για τη γρίπη (Tamiflu, Relenza), μην σταματήσετε να θηλάζετε. Δεν βλάπτεται το βρέφος από τα φάρμακα.

• Πρέπει πάντοτε να θυμόσαστε ότι για ελάχιστους ιούς διαθέτουμε φάρμακα και συνεπώς, η πρόληψη και η αποφυγή της μόλυνσης αποτελούν τον καλύτερο τρόπο προστασίας.

Στη διάρκεια του έτους οι διάφοροι ιοί εναλλάσσονται με ζηλευτή αλληλουχία και γιατί όχι με σεβασμό ο ένας στην παρουσία του άλλου, ενώ κάποιες φορές, όταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές, συνυπάρχουν…